KISAH GIRSANG DORI ANGIN BERSAMA SI RAJA LONTUNG

MULA NI NAILONTUNGON
Saribu Raja - Si Boru Pareme - Si Raja Lontung

Sirangrangan do turiturian ni Si Boru Pareme, boru ni Guru Tatea Bulan, na ma¬mu¬pus Si Raja Lontung. Dibolus do Ulu Darat marhite¬hon pangu¬ru¬pi¬on ni Si Ba¬biat Si¬tel¬pang na manarihon balanjona uju mardenggan pa¬ma¬tang. Jala si¬an bortianna ma tubu Lontung si Sia Sada Ina padua boruna.

Turiturian Bona Lontung
Marmula turiturian ni Si Raja Lontung sian roharoha na mariboto an¬tara ni Si Sariburaja dohot ibotona Si Boru Pareme. Dua do anak ni Si Ra¬¬¬ja Ba¬tak i ma Guru Tateabulan dohot Raja Isumbaon (Hu¬tagalung 1986:7-9). Lima ma tubu ni Tateabulan i ma Si Raja Biak¬biak - sipata mar¬goar Raja Uti. Parhahomion jala parsahala hasan¬tian do ianggo Si Ra¬ja Uti. Ndang tang¬kas pardongansaripeonna. Sipata didok tu Aceh ma¬nang Barus do laho, laos marpinompar disì. Ianggo saonari, di Barus - Ladangbaru - do ianggo pigurana. Ndang tangkas adòng manang ndang pinomparna. (On ma turiturian na diingot halak Batak jala naung digurathon ni angka panggurat sahat tu saonari. Alai di buku Legenda Destinasi Wisata Kabupaten Samosir nunga mulai diparsungkunton. Alus ni suhunsuhun i nunga digurathon di Buku Mutiara Siboru Pareme Raja Lontung. Catatan dari Editor sekaligus penulis Legenda Destinasi Wisata Kabupaten Samosir dan Buku Mutiara Siboru Pareme.)


¬¬¬¬¬¬¬¬Anak na paduahon margoar Saribu Raja. Ibana ma ama parsinu¬an di Si Raja Lontung. Angka anggina ma na margoar Limbong Mulana, Sa¬gala Raja dohot Malau Raja. Apala ibotonasida ma na margoar Si Bo¬ru Pareme.
Di na laitlait bulung (dewasa) nasida saluhutna, marroha marjabu ma na¬sida. Alai siala otik ni jolma uju i, sir ma roha ni Sariburaja tu ibotona Si Bo¬ru Pareme. Marmula sian pamuroon eme di pansapansa, gabe mar¬ro¬ha¬roha ma nasida. Didok deba, tarida dope hau ni pansa i di Limbong sahat tu sadari on. Jumolo do dipatupa Sariburaja sada sinsin, sinsin ha¬o¬masan, tanda burju. Dipasahat do i tu Si Boru Pareme alai ndang boi bo¬¬to¬on ni manang ise.
Di na lam patar di pamatangna naung manggora pamuro jala manga¬lu¬¬alu parmahan, sahat ma barita i tu naorasna, Saribu Raja. Niida ni si¬malo¬longna nunga patar saluhutna i. Asa dung diboan ma barita on tu par¬tung¬koan, gabe tuat ma hata ni Om¬pu Sa¬riburaja mambahen tuptup ni parpol¬lungon. Gogala ma i gogali; na so adat do i na so ugari; na mar¬iboto mar¬ta¬hitahi, hailaon ma i na so tar¬talitali. Ingkon si¬rangon do na dua i jala, buangon ma nasida, sada tu ha¬¬sundutan jala sada tu ha¬binsaran.
Pun ni hata, ingkon buangon ma Si Boru Pareme tu Uludarat [dolok na ma¬radophon Palipi]. I ma harangan parbabiatan, parlombang na ma¬narusur, asa u¬nang diboto dalan mulak.
Asa dung dipataru angka ibotona Si Boru Pareme, naung boltokon e¬me i, di¬pajongjong do sada undung-undung panisioan manampar udan dohot alogo. Di¬padimpos do dingdingna asa unang ro panoro manusai i¬nganan i. Dung i, ¬di¬pa¬ture ma sada parpodoman dohot sada tataring. Laos dipe¬ak¬hon ma tusì sada hu¬don tano pangalompaan, angkup ni lo¬ting balbal dohot poting pangalapan aek. Dipadiri do disì balanjo parsa¬mingguan. Asa dung sirsìr saluhutna i, huhùt tu¬¬matangis, marsijalangan ma nasida laho marsi¬rang. Masiummaan tangan na¬sida andorang so bor¬hat angka ibotona i. Sai dituluthon Si Boru Pareme do par¬borhat ni ibo¬tona i.¬¬¬¬¬
Tumatangis ma, antòng, Si Boru Pareme margundok pòng, sahalak¬sa, pa¬ri¬gat¬rigat bulung, paribakribak bulung gaol, pasigatsigat lungun, sumol¬soli hi¬¬na¬da¬ngol. Ndang mansohot ibana tumatangis, manolsoli so¬ri¬niarina. Ja¬la sian lojana na mangandungi, tarpodom ma ibana. Jala di na dungo, ma¬¬¬lè ma dihilala. Disigat ma tugo na tinadinghon ni angka ibotona panaru i, laos mangan ma ibana saha¬laksa. Indang dope dirohahon so¬ngon dia par¬ngoluonna manguduti parsori¬on¬na di tombak longolongo i.
Lam leleng lam humolting ma partugoanna. Mar¬hisari ma rohana be¬ha ba¬henon manguduti ngolu. Ndang diboto ditondong dom¬pak dia, da¬lan mu¬lak pe ndang diingot. ¬
Alai sogot-manogot i, di laonlaon ni parsamingguan i, marpanangi ma sipa¬reon ni Si Boru Pareme di soara ni bulungbulung hira dibolus panga¬laos. Ma¬ning¬kir ma ibana tu haroro ni soara i. Dimatahon ma pardalan ni sa¬¬da babiat na bolon, songon na telpang patna pudi idaon di pardalanna. Ndang marroha ma¬noro babiat i, alai tung demàk jala dondà. Mabiar si¬tutù ma Si Boru Pareme, sa¬ha¬lak boruboru na so marpangondingi. Mang¬in¬sugut ma ibana tu suhi ni un¬dung¬undungna, laos dipahopos angka hau pangon¬dingi. Alai tung manuntun do ba¬biat i manorus dompak undung¬un¬dungna. Lam mabiar ma, antòng, Si Boru Pa¬reme, ai dirimpu ingkon je¬a do. Ndang puas soarana laho mangangguk siala ni biarna. Dipaho¬pos parjongjongna¬ di suhi ni undungundungna laho manginsugut.
Dung sahat babiat i tu jolo ni baba ni pintu ni undungundung i, pintor mang¬¬gompang ma ibana manorpi patna jolo, hira na marsomba. Ndang do¬¬pè sumurut biar ni Si Boru Pareme, alai dipanotnoti ma babiat na mar¬¬¬¬hor¬mat godang i. Dung i, diungkap babiat i ma pamanganna laho pa¬tudu¬hon na a¬dòng di tolonan¬na. Mamereng parungkap ni pamangan ni ba¬¬¬biat i, lam ma¬litondi ma Si Boru Pareme. Alai sonang do ba¬biat i pa¬i¬ma¬¬hon pa¬nga¬lahona. Di hademakon, dipa¬sombu di¬pa¬ta¬lak pama¬ngan¬na, laho mangelek asi ni roha ni inanta na martua i.
Dipatangkas Si Boru Pareme ma pamanathon aha na tarida di pama¬ngan ni babiat i, ai tomàn jala basò do pangalaho ni babiat i. Ndang a¬dòng bonsir ni biar. Diida ma, antòng, holi di tolonan ni babiat sitelpang i. Di¬ba¬ra¬nihon ma manjama holi i laho mangumpatsa. Lam sumonang do panga¬laho ni ba¬biat i marroha mau¬liate. Ujungna ditait Si Boru Pareme ma holi i sian tolon¬an ni babiat i, laos di¬um¬pat. Tarsonggot do ibana mar¬nida hira na marmudar holi i.
Dung mumpat holi i, pintor marsomba ma babiat i tu jolo ni tot ni Si Bo¬ru Pareme. Dipaungkap ma munsungna tu jarijari ni tot ni ina na mar¬tua i. Dung i diummai ma tapak ni pat ni inanta i, mandòk mauliate. Di¬pa¬taho do tingkina mang¬ulahon na songon i, patuduhon bagas ni mauliate ni ro¬ha¬na. Laos dia¬pus¬apus Si Boru Parename do simanjujungna, so¬ngon saha¬lak parmahan mangha¬ho¬longi dorbia hasoloan.
Dung i, humosing ma babiat i, laho mamareso humaliang. Diadangi do luhut humaliang undungundung i, laho mamareso betàk adòng mara siha¬biaran. Mansai daò do dihaliangi inganan undungundung i sibahen pos ni ro¬ha. Ujungna mulak ma babiat i tu jolo ni Si Boru Pareme laho marsom¬ba. Asa borhat ma ba¬biat i mulak tu dalan haroroanna. Dituluthon Si Boru Par¬e¬me do pardalanna na mansai sanggàm jala marsahala. Tu¬bu do arsak di rohana, ai ise ma pangalu¬aluan di tom¬bak simarhalin¬sungsung halongon¬an on. Alai ndang haambatansa parlaho ni pangurupi parroha mauliate i.
Mareak botari, ro ma babiat sitelpang i. Dituhuk do sada ursa na bo¬lon la¬¬os di¬ompashon tu jolo ni pintu ni undungundung i. Pintor dito¬mu¬tomu Si Boru Par¬eme ma harorona, jala longang ma ibana marnida na¬masa i. Mu¬¬lak marsom¬ba do babiat i, huhùt pasahathon sinarina i. Dipa¬gompang do di jolona songon pa¬nang¬ga parburu na mandohar di ting¬kina.
Ditaltali Si Boru Pareme ma ursa i laos dipatupa. So marparmasak di¬lompa ma juhut i deba di hudonna, na deba nari ditutung. Bahen si¬gat¬on manogotna dihirehon ma deba juhut i didadang ari. Sahat tu na masak ju¬hut i, sai disì do babiat i songon parmahan pangondingi tu mara. Di¬pan¬tim¬pal¬hon Si Boru Pareme ma deba juhut i tu ibana, adòng masak, adòng na tata. Laos rap mangan ma na¬sida. Alai holan Si Boru Pareme do na ma¬ngan sian tugona.
Songon i ma parlaos ni tingki di parngoluon habuangan di tombak lo¬ngolo¬ngo i. Alai tung so raparan do Si Boru Pareme dohot na di borti¬an¬na. Gari lobian ibana di sipanganon na sinari ni babiat i di tingkina. Rap do¬hot babiat sitelpang i lam mokmokan do nasida na dua di parhutaan na sasada, sada ina na mar¬denggan pamatang dohot sada babiat sitel¬pang.

Partubu ni Si Raja Lontung
Asa dung jumpang di taonna, sahat ma nang di bulanna jala gok ma di a¬ri¬na, ingkon tubu sada posoposo sian sihubeon ni inana i. Lam mar¬ringgas ma nang babiat sitelpang papunguhon angka sipanganon ni ina na naeng tubutubuan i. ¬
So marsibasò, so marpandongani, leban ni babiat, so marbangunba¬ngun, alai marpandadang¬an, ditubuhon Si Boru Pareme ma buhabajuna. Si Bur¬sok sada a¬nak na bolon jala na jogi. Dipupus ma anakna i laos di¬borhos di lampin pa¬heanna hiàn. Mangonggaki posoposo i di undung¬un¬dung tombak halongonan, paribur¬hon soara ni pidong dohot onggang, angkup ni patia¬raja, na manjanghon haro¬rona. Alai diabing laos dium¬ma inana do ibana so hurangan holong pangintubu. Laos dibahen ma go¬ar¬na Si Lontung, ai lon¬tùng do diida ingan i, sada sosor na robè ja¬la hel¬lèng. Di laon¬laon ni ari gabe Si Raja Lontung do goarna.
Na sun burju do ianggo babiat sitelpang pasarisari nasida na dua i. Di¬ta¬rui do manogot-botari balanjonasida sian binatang na binuruna. Laos di¬paisir do tong¬tong angka babiat na asing dohot angka binatang pam¬bi¬biari sian inganan ni so¬posopona ¬i. Asa godanggodang assimun ma ibana jala laitlait bulung, manger¬bang di pamatang dohot harohaon. Sai dipadimundi¬mun inana do ibana laho man¬¬¬dorguk ngolu na paimahonsa marhite sihol parsaoran.

Pamurnas ni Hatangon
Di na lam tang pamatang dohot harohaon ni Si Raja Lontung, gabe lam hu¬mo¬lang namà haroro dohot panarihonon ni Babiat Sitelpang di na¬sida. Ga¬be a¬nak ni Si Boru Pareme i namà na gabe silului parngoluon di nasida. Tung na par¬roha na begu do Si Raja Lontung i, parsangkalan si¬pu¬lo gon¬ting jala pa¬ragatan sitestes ni udan. Panarang na utusan do mu¬sè ibana, siparò sipan¬dan sibijoni do¬hot pa¬na¬rang ni logo ni ari.
Masihol rohana marguru hadatuon, alai holan babiat do parguruanna. Di¬ajari babiat i ma ibana marmonsak sipitu sambut jala margala sipitu ho¬lak. Dipasahat babiat i ma musè rangsa ni panirimnirimon, ia adòng sisi¬rimsirimon di halak na mangalaos. Adòng musè do alemu parjorgongon, a¬sa manggongong halak di hun¬dulanna. Targoar do ibana Datu Girsang Do¬riangin, siala diampehon babiat i tu ibana rangsa ni pargirsangon. Mo¬lo tubu di rohana sada sitotongkea sieakan, gabe boi do idaonna di dia i jum¬pangon. Gabe marhagogoon do ibana mangeaki, lobi sian gogo ni babiat pa¬noro na mangalumpat. Parbadan na togos do musè i¬ba¬na ga¬be boi dung¬dungonna nasa na pinarsinta ni rohana. Hira na habang do iba¬na manga¬lumba angka sieakanna, songon ulok dari na habang manoro sibuat¬onna. I do umbahen digoari ibana Datu Girsang Doriangin
, parbino¬to di utiutian dohot di ujarujaran, angkup ni parbarani jala na jongkas-ma¬hinsa di siu¬laon. Nang pe do¬lidoli dopè ibana, alai nunga tarbarita ibana di angka ha¬bo¬ionna.
Di na marsungkun ibana tu inana, di dia huta ni damang pangintubu do¬¬hot datulang pamasumasu, marpanigat ma pamereng ni inana laho ma¬nu¬du dompak huta Sianjur Mulamula dohot Limbong Mulana, i ma hu¬ta ni ibo¬tona Si Saribu Raja. Alai holan alimosalimos do tarida hira so boi tu¬juon ni tot mardalan. Sai na masihol do ibana naeng manopot huta i, a¬lai sai marpangorai do ianggo Si Boru Pareme. “So tung mago ho maon di dalan, ai bagas ni lombang dohot ru¬ra do boluson, angkup ni tombak lo¬¬ngolongo. Dung magodang pe ho asa laho hita manopot huta ni tulang¬mu.” Alai sai ditabunihon do pangalahona na marro¬haroha dohot ibotona.
Sian jongkas ni pamatang dohot harohaon sai masihol do ibana mang¬a¬dangi adaran bidang dohot laut. Tarida do antòng Tao Toba sian Uludarat par¬hutaanna i, jala sai disungkuni do inangna dia lapatan ni tao i. So sian pa¬¬motoan ni inangna disursuri ma dolok Ulu Darat laho mani¬rim¬nirim tao i. Sanga do dipauli di ibana sada solu laho pangebang¬e¬bang¬¬an¬na di tao i. Jala sa¬nga do dilugahon soluna dom¬pak Pangururan la¬ho ma¬nangkasi topi tao i¬nganan ni parhutaan. Alai sai holìp do huta na tinudu ni inana i. Hira di¬do¬do rohana do parhutaan i, alai holìp do i di toru ni Pu¬¬suk Buhit. Di¬ha¬hapi ibana do robean ni Arian Boho. Sanga do di¬to¬do ro¬hana naeng mar¬hu¬ta di¬sì, molo dung mangoli. Alai sai mulak do iba¬na tu undung¬un¬dung ni inana, ai didòk rohana ndang tamà tadinghon¬on na¬to¬ras so mar¬sin¬tuhu sieakan.
Alai di na sadari di pangedangedanganna i, monjap ma rohana di sa¬da ingan¬an, di toru ni Ulu Darat i mareak tu tao. Diida ma disì sada pan¬sur na lehet pari¬dian. Didok rohana i ma paridian na uli laho di inana. Dipa¬uli ma disì sada un¬dung¬undung, jonòk tu parpansuran i. Asa laho ma ibana ma¬nga¬lap inana asa munsat nasida sian undungundung Ulu Darat tu sosor na im¬baru. Alai jumolo ma ibana marbulan na ingkon pature¬tu¬reonna inana i sa¬hat tu na sarimatua, jala ingkon huta i gabe pamo¬par¬anna sahat ro di liat ta¬no. I ma alana margoar luat i Sabulàn, ai huta par¬bulanon do i jala diabul do pangidoanna.
Mangoloi do inana munsat tu Sabulàn jala dihalashon do paridian pan¬¬sur na tinodo ni anakna i. Laos dipaherbang do alaman dohot pang¬ulaanna, jala sai hira na mulak posò do inana idaon siala girgir ni rohana. Jala Si Ra¬ja Lontung pe lam matoras do ibana di pardagingon dohot di harohaon.

Pangolion ni Si Raja Lontung
Dung tang ma pamatangna jala matoras di harohaon, dipasahat ma hata¬na na naeng mengebati huta ni tulangna di Limbong Mulana. Jala disuhut¬hon do pang¬hahaponna di luat i, na sian darat dohot na sian tao. Ai nunga dijalaki ibana nasa liang dohot lombang na manuju tu huta ni tulangna.
Manolopi do ianggo hata ni inana. Alai didòk ma: “Ingkon sian Ulu Da¬rat do dalanmu laho manopot huta ni tulangmu. Ai tusì do ahu dipataru, asa marguru ho tu Babiat Sitelpang i. Jala babiat sigomgom tondi i do naeng manomu ho laho patuduhon dalanmu. Alai boan ma sinsinhon laho mamil¬lit siboru ni tulangmu. Molo dasìp sinsin i tu jarijarina, i ma na gabe si¬rongkap ni tondìm.” (Didok deba sian bulan manang padan na du¬a on - tulangna Sariburaja do parsinuan di ibana dohot sinsin haomas¬an na ingkon paltì tu jarijari ni siririton ni anakna Si Raja Lontung do bona goar ni Sabulàn. Sabulan marlapatan sada bulan manang sada padan rahasia).
Asa dung marpangarade ibana di bona hata dohot alus ni hata na tamà tu tulangna, dohot tu boruna tinotongkean ni simalolong, borhat ma ibana padirihon na tama di pahean dohot di angka sinjata. Ditadinghon ma inana I sahalaksana lobi marbulanbulan laho patomutomuhon ugas¬an¬na. Laos di ujungna, lolò ma bulangbulang, handehande, ulos sibolang dohot sioa, ang¬kup ni hujur dohot po¬dang. Mulak ma ibana laho pabo¬to¬hon angka i tu i¬nana. Alai ndang jumpangsa be disì inana i. Pos do ro¬ha¬na, ndang ganggu ro¬hana, ai naung diajari do ibana manudu huta ni tu¬langna.
Laos sahalaksa ma manuntun langkana laho manopot tulangna ma¬nga¬ririt bo¬ru¬na. Pintor ro do tutù babiat sitelpang manomu ibana di sada bibir ni tombak. La¬¬os babiat i do patudutudu dalanna sahat ma tu huta Tele. Sian i ma ibana ma¬nu¬ati sapsap bire laho mangeaki Limbong Mu¬lana. Sian sada panatapan, diida ma antòng Tao Toba dohot Pusuk Bu¬hit na martonga¬to¬nga langit.
Di na lam tuat ibana tu panatapan na uli, diida ma antòng, huta ni hu¬la¬hulana i, i ma Limbong Mulana, di Sianjur Mulamula. Tarhalomong ma i¬bana di hinauli ni tor dohot huta i. Digorga ma di rohana huta na pahe¬baheba sitolu lompit ni do¬lok, Limbong Mulana, di tongatonga, Sagala ma di hambirang, jala Arian Boho ma di siamunna.
Apala di na marnipi i ibana, pintor tubu ma tu rohana sihol laho pa¬jum¬¬pang do¬hot tulangna. Sipajojoronna ma angka boruna laho di pa¬mil¬litna. Ndang apala si¬¬hahaan sipillitonna, alai na ummuli jala na ju¬mong¬kas do. Ai huta tumpanan do hutana sogot di Sabulàn. Ingkon jongkas ja¬la hinsa do ibana mangula dohot mar¬tonun. Gabe tarbereng ma di rohana si boru ti¬notongkean hombar tu pamil¬lit¬na.
Apala di na sangombas i, pintor jongjong ma boruboru na pinarnipi¬honna i di jolona. Ditabi ma ibana songon panabi ni boru ni raja manjang¬hon sidoli pa¬ngaririt. Tarhalomong ma, antòng, Si Raja Lontung, mame¬reng uli ni namar¬ba¬ju i. Disungkun musè ma ibana betàk diboan sinsin pa¬ngaririt di bajuna. Ndang hira tarjolma dopè Si Raja Lontung, nunga pin¬tor didadap hajutna inganan ni Sinsin Haomasan. AIndi on do sinsin i@ ninna. “Surdukhon, antòng tu jarijari sijagoa be¬tàk na padè.” Laos disu¬ruk¬¬hon ma sinsin i: mansai ulì jala paltì.
Tarhalomong ma ibana jala so ditiop dopè tondina. Alai pintor didòk namar¬baju i ma, na marsibong siduri landus, jala na marhorunghorung gi¬oang, lam so¬ngon siboru tasik ma ulina na mamangke Sinsin Hao¬masan. “Sahat ma tu ho, si¬doli pangarirìt, tabi ni damang, tulangmu. Na disuru do ahu manomunomu ho di robean on, asa unang pala loja ho ma¬nopot da¬mang. Ai naung ditudu do ahu ga¬be si boru surungsurung, sipatohoonna tu ho. Tung so pala pe marhata raja di tonga ni jabu, na¬ung ditodo tondi dohot hata ni damang do ahu sajabu dohot ho.”
Marsatonga nipi, gabe mangoloi ma Si Raja Lontung di hata ni ha¬soloan ni rohana i. Tung na utusan do uli ni namarbaju i diida. Borhat ma nasida mulak manopot hutana di Sabulàn. Hira na so mangindangi sara do jol¬mana i di jabu do¬hot pansur paridian. Sai hira na mulak marhuta sada sam¬bing dihilala Si Raja Lontung. 
Sumber : scalatoba scalatoba

Komentar

POPULER POST

SILSILAH GIRSANG

SILSILAH TOGA SIMAMORA BERBAGAI VERSI

PINAR SIMALUNGUN

Patuturan Dalam Ke Kerabatan Suku Simalungun

TAROMBO MARGA GIRSANG

GIRSANG Vs LUMBAN TORUAN HARIARA

SEJARAH LAHIRNYA MARGA TARIGAN

Umpasa Namarpariban

PESTA TUGU GIRSANG 2017

Radja Radja Simalungun